Zarys historyczny miejscowości Sufczyn

tekst pochodzi z książki autorstwa Leszek Zugaj, Adam Budyta: „Małe Ojczyzny. Historia Gminy Kołbiel” za UG Kołbiel w "Plan Odnowy Miejscowości Sufczyn Gmina Kołbiel na lata 2010-2017"

W 1408 roku w „Księdze Ziemi Czerskiej” wymienia się rycerza Alberta (Albertus) z Szuchczina. Albert z Sufczyna podpisywał wraz z innymi rycerzami z Rudy i Siennicy, różne dokumenty w grodzie czerskim. W tym samym roku wymienia się też wraz z Piotrem z Falenicy, Piotra z Susczina. Ten sam Piotr z Sufczyna wspomniany jest też w 1411 roku. Są to pierwsze wzmianki o istnieniu tej miejscowości. Nazwę wsi zapisywa­no wtedy jako Szuchcin lub Susczin, a pochodzi ona od dawnej nazwy osobo­wej „Suchta”. Jeszcze w 1576 roku w spisie podatkowym wymienia się tą miej­scowość jako Susczyn. Współczesna nazwa pojawiła się dopiero w XVIII wieku.

W tym samym czasie co Albert i Piotr z Sufczyna żył również Mikołaj z Sufczyna, który znany jest z tego, że wraz z dziedzicami Kołbieli wybudował na początku XV wieku kościół w Kołbieli. Sufczyn był prywatną wsią szlachecką, a rycerze z tej wsi zaczęli z czasem pisać się Sufczyńskimi z Sufczyna. Niestety niewiele o tym rodzie wiadomo. Ka­sper Niesiecki w swoim herbarzu informuje, że ród pochodził z lubelskiego i pieczętował się herbem Szeliga. Jednak wszystko wskazuje, że był to miejscowy ród szlachecki tworzący z czasem zaścianek szlachecki. Ród szybko się rozrastał i z czasem zabrakło zie­mi w rodzinnej wsi. Sufczyńscy założyli więc w okolicach nowe osady: Głupian­kę i Wolę Sufczyńską oraz Gadkę. Spis podatkowy z 1576 roku informuje, że dziedzicami Sufczyna byli: Mikołaj Sufczyński (Susczynski), Marcin Sufczyński oraz Stanisław, Tomasz, Dersław i Jakub Sufczyńscy. Każdy z nich posiadał niewielkie kawałki ziemi, od ćwierci włóki do półtorej włóki. Po 1569 roku przed szlachtą polską otworzyły się perspektywy zdobycia ziemi, urzędów i tytułów na Ukrainie. Wielu ubogich szlachciców tam wyjecha­ło. Stało się tak pewnie z Sufczyńskimi z Sufczyna, jednak nie wszyscy wyjecha­li. Niektórzy Sufczyńscy nadal mieszkali w ziemi czerskiej, dochodząc często do wysokich urzędów i majątków.

Z 1591 roku pochodzi informacja o kupnie części Sufczyna, Głupianki i Woli Sufczyńskiej przez Adama Łychowskiego. Łychowscy byli mazowiecką szlachtą pochodzącą z okolic Warki. Łychowscy początkowo byli zapewne wła­ścicielami części tych dóbr, ponieważ własność była tu bardzo rozdrobniona. Sufczyńscy zapewne nadal posiadali niewielkie kawałki ziemi w tej wsi. Adam Łychowski w 1620 roku sprzedał swoje części Sufczyna innej mazowieckiej rodzinie, Młockim herbu Prawdzic. Młoccy również długo nie dziedziczyli w tej wsi, ponieważ z 1647 roku po­chodzi informacja, że dobra te kupił niejaki Marcjan Dłużewski herbu Pobóg. Dłużewscy także szybko sprzedali te dobra, a przejął je ród Magnuszewskich z Magnuszewa. Magnuszewscy posiadali herb Powała, byli potomkami słynne­go Powały z Taczowa, jednego z największych rycerzy z czasów bitwy pod Grunwaldem. Magnuszewscy byli od dawna spokrewnieni z Sufczyńskimi. Sufczyńscy nadal posiadali jakieś drobne części tej wsi i zapewne Magnuszewscy weszli w posiadanie części wsi drogą posagu, a później zapewne wykupili innych wła­ścicieli ziemi w Sufczynie. Dziedzicem wsi został Władysław Magnuszewski, którego żoną była Kata­rzyna Sufczyńska. Pierwsze informacje o Władysławie Magnuszewskim pocho­dzą z 1676 roku, kiedy to „sądował się” z bratem o „ruchomości” po ojcu. Jednak żona Magnuszewskiego, Katarzyna Sufczyńska w 1671 roku sprzedała swoje czę­ści tych dóbr Remigianowi Łochowskiemu. Remigian Łochowski ożeniony z Anną Sufczyńską zapewne zdołał zebrać całość dóbr Sufczyn. Miał licznych synów: Jana, Piotra Dominika (zakonnik), Wojciecha, Ludwika i Kazimierza. Najstarszy z nich zrzekł się działu po ojcu, a pozostali bracia podzielili się w 1711 roku Sufczynem. Jednak już w latach 1718–1721 sprzedali razem te dobra Sufczyńskim. Tak więc Sufczyńscy, posia­dając od końca XVI wieku skrawki ziemi, po kilkuset latach odzyskali swoją ro­dową wieś. Stało się tak dlatego, że Sufczyńscy z ubogiej szlachty stali się boga­tą szlachtą dziedziczącą w wielu wsiach w Polsce. Właścicielem Sufczyna w tym czasie był zapewne Kazimierz Sufczyński, cześnik łukowski i kasztelan lubelski, zmarły w 1736 roku. Kazimierz Sufczyń­ski pozostawił liczne potomstwo i własność w dobrach sufczyńskich znowu się rozdrobniła. Dopiero w końcu XVIII wieku całość dóbr zdołał zebrać Fabian Laskowski. Fabian Laskowski herbu Korab był ważną postacią w ziemi czerskiej. Był urzędnikiem w Siennicy, w 1796 roku został komornikiem garwolińskim, a w 1798 roku komornikiem czerskim. Zmarł po 1804 roku, ponieważ z tego właśnie roku pochodzi ostatnia wzmianka o nim. Miał nieznaną z imienia cór­kę, którą wydał za Pawła Piątkowskiego. Właśnie Piątkowski został kolejnym dziedzicem tych dóbr.

Sam Sufczyn na początku XIX wieku był niewielką miejscowością. W 1827 roku naliczono tu 23 domy i 181 mieszkańców. Paweł Piątkowski po objęciu dóbr Sufczyn w 1826 roku rozpoczął energicz­ne prace nad budową swojej siedziby. Paweł Piątkow­ski był w okresie Królestwa Kongresowego osobą dość znaną. Od 1828 r. pełnił funkcję mecenasa przy Sądzie Najwyższej Instancji Królestwa Polskie­go, a od 1842 r. obrońcy przy Warszawskich Departamentach Rządzącego Sena­tu. Po śmierci Pawła Piątkowskiego w 1865 roku, dobra te przejął Marceli Piątkowski.

W 1864 roku Sufczyn objęło uwłaszczenie ziemi chłopskiej i powstało tu 26 gospodarstw rolnych na 354 morgach ziemi. Nadal jednak istniały dobra ziemskie Sufczyn, które obejmowały folwarki: Sufczyn, Sokoły i Zielonki. W 1875 roku liczyły one 888 mórg ziemi. W folwar­ku Sufczyn był „las nieurządzony, pokłady torfu i wapienia, młyn wodny”. Na przełomie XIX i XX wieku dobra Sufczyn zostały rozparcelowane. Młyn wodny w Sokołach trafił w ręce rodziny Chmielewskich (dane z 1929 roku). Wieś Sufczyn w 1890 roku liczyła 227 mieszkańców. Natomiast w 1921 roku liczyła już 351 mieszkańców w 57 domach. W okresie międzywojennym, w tej wsi działał młyn wodny należący do nie­jakiego Zwolińskiego. Działał tu również sklep z artykułami ogrodniczymi – własność Szeliskich.